نقد تصوف در دیوان شیخ بهایی

thesis
abstract

چکیده تصوف از مفاهیمی است که از قرن دوم هجری در میان مسلمانان متولد گشت و پس از عبور از فراز و نشیب ها، در طول حیات خویش با آسیب هایی نیز روبه رو شد. پایان نامه ی حاضر، با عنوان "نقد تصوف در دیوان شیخ بهایی"، در صدد بررسی اوضاع تصوف و صوفیان در زمانه ی شیخ بهایی، عالم دینی و شاعر قرن دهم و یازدهم هجری، از رهگذر دیوان اوست. زمانه ای که در آن افراط و تفریط دامان جامعه ی صوفیان و سایر قشر های اجتماع را گرفته و مردم در هر دسته و با هر عنوان به انحرافاتی دچار شده بودند. در این پایان نامه با استناد به آثار فارسی شیخ بهایی، که توسط سعید نفیسی گردآوری شده، به نظریات و دیدگاه این حکیم و شاعر عصر صفوی در تأیید یا ردّ تصوف، پرداخته شده است. ابتدا شواهد مثالی از موضوعاتی نظیر: عشق، عزلت، خرقه پوشی، سماع، رد علوم رسمی و ... که نشان دهنده ی نگاه مثبت شیخ بهایی به تصوف است مورد بررسی قرار گرفته سپس به نگاه انتقادی وی که عمدتاً شامل کج روی هایی نظیر: شکم بارگی، بنگ و خمر، افراط و تفریط و لاف و کرامات می شود، پرداخته شده است. نتیجه آن که شیخ بهایی عارفی شریعت مدار است که علاوه بر قدم زدن در مسیر طریقت، از جاده ی شریعت نیز منحرف نشده است. بنابراین برای حفظ اعتدال جامعه ی متصوفان، ضمن تشویق بر عرفان و عشق الهی، نگاه منتقدانه ای به صوفی نمایانی دارد که موجب بدنامی تصوف در اذهان عمومی و نیز در میان اقشار عالم و مذهبی گردیده اند.

similar resources

نقد و تحلیل دیوان اشعار شیخ بهایی

بهاءالدین محمد بن عزالدین حسین بن عبدالصمد معروف به «شیخ الاسلام» و «شیخ بهایی» (953-1031هـ . ق) از دانشمندان و نویسندگان و شعرای قرن دهم است. تخلص شعری وی «بهایی» برگرفته از لقب اوست. دیوان شیخ بهایی شامل غزلیات (126بیت) ، مثنویات (902بیت) ، اشعار پراکنده (161بیت) و رباعیات (158بیت) است و در مجموع، 1347بیت را در بر می گیرد. شیخ بهایی را در غزل، پیرو فخرالدّین عراقی و حافظ و در رباعی، متمایل ب...

15 صفحه اول

نقد و فهم حدیث از‏منظر شیخ بهایی

چکیده بخشی قابل‏ملاحظه از آثار شیخ بهایی در‏حوزۀ حدیث، به دو موضوع نقد و فهم حدیث اختصاص یافته است. این دانشمند در بخش نقد حدیث، اسنادی را بر‏پایۀ علوم رجال و درایت نقد کرده است. وی در‏حوزۀ فهم حدیث، از علومی چون لغت، نحو، فقه، اصول فقه، تفسیر، کلام، اخلاق و عرفان بهره برده و احادیث را بر‏اساس اصولی مانند التزام به ظاهر متن، فهم عرفی، سیاق، فهم مشهور، آیات مرتبط، روایت‏های مشابه، احادیث عامه، آ...

full text

تطبیق دیوان شیخ بهایی با اشعار تعلیمی امام رضا علیه السلام

شیخ بهایی یکی از شاعران عارف و ادیب و حکیم و عاشق اهل بیت علیهم السلام قرن دهم و یازدهم هجری قمری است که اشعارش از دیدگاه ادبیات تعلیمی بسیار ارزنده و در خور اهتمام است.دیوان اشعارش مشحون است از نکات اخلاقی و مفاهیم ارزشمند تربیتی که حال و هوای تعلیمی حاکم بر اشعارش احساسات پاک و عواطف باصفای خوانندگان را برانگیخته است.ارادت و عشق وی به همه ی اهل بیت علیهم السلام ،علی الخصوص وجود مقدّس امام رضا ...

full text

تحلیل و بررسی روش تفسیری شیخ بهایی

بهاءالدین محمدبن‏ حسین عاملی معروف به شیخ بهایی (د1031ق)، دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری و از مشاهیر عصر صفوی، نویسنده‌ای پرکار بوده و با جامعیتی که در معقول و منقول داشته، نه تنها عصر خویش، بلکه آیندگان را تحت تأثیر قرار داده است. تحلیل و بررسی روش تفسیری شیخ بهایی، از مهمترین اهداف این نوشتار است. شیخ بهایی، به شیوه عقلی و اجتهادی، بر پایه ی منابع و مصادر متعدد، به تفسیر برخی از آیات قر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده ادبیات، زبانهای خارجی و تاریخ

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023